|
Arabiese Afrikaans (اَرابيسي اَفريكانس) verwys na die genre van ou Kaaps-Maleisiese geskrifte in Afrikaans, maar geskryf in die Arabiese alfabet. Elders in die wêreld staan die genre bekend as "ajami", wat dui daarop dat die Arabiese skrif vir 'n Arabies-volksvreemde taal gebruik is. Arabiese skrif word byvoorbeeld vir Persies (Farsi) en Swahili gebruik. Geskiedenis Die gebruik van die vroegste vorm van Afrikaans, geskryf in die Arabiese alfabet, dateer uit die 1830's toe Moslemgodsdiensleiers dit begin gebruik het in die Moslemgodsdiensskole in Kaapstad. Daar is tans 74 Arabies-Afrikaanse tekste nog bestaande. (Daar mag nog andere wees wat in individuele besit is, sonder dat die belang daarvan besef word). Hierdie bestaande groep is geskryf tussen 1868 en 1957. Dit word beweer dat die eerste teks wat in Arabies-Afrikaans geskryf is, die "Hid yat al-Islam", uit 1845 dateer, maar daar is nie meer 'n manuskrip hiervan voorhande nie. Professor Van Selms, wat die term 'Arabies-Afrikaans' gevestig het, was onder die indruk dat die teks Gablomalien (qawlu l'matin) die oudste van hierdie tekste was. 'n Artikel in die South African Commercial Advertiser van 26 Julie 1856 is 'n vertaling van Het Volksblad van 24 Februarie 1956 en verwys na 'n reeks Maleise Kategismus met die naam Gablomalien. Die outeur van hierdie teks word aangegee op die titelbladsy as Ahmad ibn Muhammad ibn Abdulkarim, die Isjmuniet. Van Selms dui aan dat hierdie teks ook genoem word in die bekende Duitse oorsig oor Arabiese literatuur, Geschichte der Arabischen Literatur van Brockelman. Die oudste bestaande manuskrip, wat oor die basiese Islamse geloofsleer handel, is geskryf deur die imam Abdul-Kahhar ibn Abdul-Malik in 1868. Die beroemdste geskrif is geskryf die jaar daarna, in 1869, deur Abu Bakr Effendi. Hy het vanuit Koerdistan in 1862 in die Kaap aangekom. Hy is gestuur deur die toenmalige Ottomaanse (Turkse) sultan om as godsdiensleraar vir die Kaaps-Maleise Moslemgemeenskap op te tree. Sy boek 'Uiteensetting van die Godsdiens' is deur die staatsdrukker in Istanboel gedruk, en lê die Islamitiese gebruike volgens die Hanafitiese regskool uit. Die Gablomalien daarenteen is 'n Sjafi'ietiese teks wat dui op verskillende oorspronge en regskole van Moslems aan die vroëe Kaap. Volgens een van die drie deskundiges op dié studieveld, die Duitse Hans Kähler, was ongeveer 20 persone verantwoordelik vir die skryf in hierdie genre, maar veral Abdul Kahhar ibn Hajji Abdul Malik (vroeë 19e eeu), Ahmad ibn Muhammad ibn Baha ud-Din (mid-19e eeu), Ismail ibn Muhammad Hanif (mid-19e eeu), Abd ur-Rahman ibn Muhammad Al-Iraqi (laat 19e eeu),en Abu Bakr Effendi (laat 19e eeu) word as die belangrikste bydraers tot Arabiese Afrikaans beskou. Ten tye van die apartheidsbestel was hierdie en ander soortgelyke feite nie algemeen bekend nie en was die georganiseerde Afrikaanse kultuur- en taalbevordering hoofsaaklik die inisiatief van blanke Afrikaanssprekendes. Die christelike en meer blanke aspekte van Afrikaans se geskiedenis was meer prominent. Deesdae (2010) is dit minder die geval en kom verwysings na 'n aard en oorsprong van Afrikaans as 'n multikulturele en (gedeeltelik)gekreoliseerde taal meer dikwels voor. Voorbeeld van Arabiese Afrikaans Die volgende paragraaf is 'n getranskribeerde voorbeeld uit die boek 'Uiteensetting van die godsdiens', gevolg deur 'n vertaling daarvan in hedendaagser Afrikaans. "Iek bagent diesie 'kitab' met Allah (ta'ala) sain naam. Allah (ta'ala) es 'rizq' giefar ien 'dunya' fer al wat liefandag ies. Allah (ta'ala) es beriengar ien die 'gannat' ien dag 'ahirat' fer al die miesie an djinns wat oewhap 'iman' gadoet het. Al die dank an parais es rieg fer Allah (ta'ala) alien. Allah (ta'ala) het gagief fer oewhans islam sain 'agama'. Islam sain 'agama' oek waas gawies fantefoewhar Ibrahim sain 'agama'... An Allah (ta'ala) het gamaak die Qur'an an 'rasulullah' sain hadit fer seker 'dalil' fer oewhans... An Allah (ta'ala) het galaat oewhans wiet die riegtie wieg fan die 'ilms' an gahelp fer oewhans oewham ta lier ander miesie oewhap die riegtie manierie." "Ek begin hierdie boek met Allah (hy is verhewe) se naam. Allah (h.i.v.) is onderhoudgewer in die wêreld vir al wat lewendig is. Allah (h.i.v.) is brenger in die paradys in die laaste dag vir al die mense en djinns wat oop iman gedoen het (m.a.w. in die geloof gesterwe het). Al die dank en prys is reg vir Allah (h.i.v.) alleen. Allah het gegee vir ons Islam se godsdiens. Islam se godsdiens ook was gewees vantevore Abraham se godsdiens...En Allah (h.i.v.) het gemaak die Koran en die profeet se hadit vir seker bewys vir ons...En Allah (h.i.v.) het gelaat ons weet die regte weg van die godsdienswetenskappe en gehelp vir ons om te leer ander mense op die regte manier." Die deskundiges op die gebied van Arabiese Afrikaans Adriaanus van Selms vestig in Suid-Afrika vanuit Nederland in die laat 1940's, en gee Semitiese Studies aan beide die Universiteit van Pretoria en UNISA. Hans Kähler het in die 1960's en 1970's aktiewe navorsingswerk gedoen oor die bydrae van Arabiese Afrikaans deur die Kaaps-Maleiergemeenskap ('n bydrae ook bekend as die Maleier-Afrikaanse Taalbeweging). Achmat Davids, 'n maatskaplike werker van die Kaap, bestudeer die Kaaps-Moslemse kultuur vanaf die laat 1960's, en sy welbekende artikel oor hierdie onderwerp, getitel "Words in the Cape slaves' mode: A socio-historical linguistic study" maak deel uit van sy meestersverhandeling aan die Universiteit van Natal, "The Afrikaans of the Cape Muslim from 1815 to 1915: A socio-linguistic study", in 1991 |
About us|Jobs|Help|Disclaimer|Advertising services|Contact us|Sign in|Website map|Search|
GMT+8, 2015-9-11 20:14 , Processed in 0.155236 second(s), 16 queries .
